İskeçe Türk Birliği

İSKEÇE TÜRK BİRLİĞİ

1989-2009

bir hukuk ve demokrasi mücadelesi

Hazırlayan:
Ozan Ahmetoğlu




14 Nisan 1927 tarihinde "İskeçe Türk Gençler Yurdu" adıyla kurulan (1936 yılında İskeçe Türk Birliği adını almıştır) İskeçe Türk Birliği 26 yıldır hukuk ve demokrasi mücadelesi vermektedir.

Yunanistan'ın "Batı Trakya'da Türk yoktur" politikasının ve yaklaşımının pratikteki uygulaması nedeniyle 1983 yılında başlayan bir kapatma davası nedeniyle derneğimiz "örgütlenme özgürlüğü" ve "milli kimlik" mücadesinde çok önemli bir mihenk taşı olmuştur.

1983 yılında dönemin İskeçe ve Rodop valilerinin emriyle isminde "Türk" kelimesi olan İskeçe Türk Birliği, Gümülcine Türk Gençler Birliği ve Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği'nin tabelaları polis tarafından yerinden sökülmüştür. Hemen akabinde İskeçe Valisinin 1984 yılında yapmış olduğu başvuruyu müteakip, İskeçe Bidayet Mahkemesi, "İsminde Türk kelimesinin bulunması ve dernek tüzüğünün yasalara aykırı olduğu ve kamu düzeni ve ahlakını ihlal ettiği" gerekçesiyle 1986 yılında İskeçe Türk Birliği kapatılmıştır. Bu tarihe kadar yasal ve resmi bir dernek olarak ve üstelik de bölgedeki en eski derneklerden biri olarak faaliyet gösteren İskeçe Türk Birliği, resmiyetini kaybetmiştir.

İskeçe Türk Birliği üyeleri Bidayet Mahkemesinin kararını istinaf etmişler ve duruşma tarihi 20 Mart 1998 olarak belirlenmiştir. İstinaf Mahkemesi, İskeçe Valisinin talebine binaen duruşmayı 6 Kasım 1998'e ertelemiştir. O tarihte, İskeçe Valisi erteleme talebini yinelemiş ve davanın 4 Aralık 1998'de görülmesi kararlaştırılmıştır. Aralık 1998'de mahkeme katiplerinin grevi nedeniyle duruşma, bu kez,15 Ocak1999'a tehiredilmiştir.

Dava, nihayet, 15 Ocak 1999'da Trakya Üç Üyeli İstinaf Mahkemesinde görüşülmüştür. İstinaf Mahkemesi 19 Mart 1999 tarihinde yayınlanan kararıyla başvuruyu reddetmiş, "İsminde Türk kelimesinin bulunması ve Yunanistan sınırları içinde yabancı bir devletin çıkarlarına hizmet etmesi" gerekçesiyle Derneğin faaliyetlerinin kamu düzenine aykırı olduğuna hükmetmiş ve Bidayet Mahkemesinin kararını onayarak İskeçe Türk Birliği'ni kapatma kararını onaylamıştır. İstinaf Mahkemesi 117/1999 tarihli kararında, ayrıca, Dernek Tüzüğünde "Batı Trakya Türkleri"ne yapılan referansın Yunanistan'da Türklere ait bir Derneğin mevcut olduğu ve Derneğin yabancılar tarafından kurulduğu izlenimini yarattığını ileriye sürmüştür.

İskeçe Türk Birliği üyeleri, Sabriye Kasım Delioğlu'nun İTB başkanlığı döneminde İstinaf Mahkemesinin kararını Yargıtay (Arios Pagos) nezdinde temyiz etmişlerdir. Temyiz davasının tarihi 3 Mart 2000 olarak açıklanmış ve anılan tarihte dava görülmüştür. Yargıtay (Arios Pagos), 1530/2000 sayılı ve 8 Aralık 2000 tarihli kararıyla İstinaf Mahkemesi kararını "yeterli temelden ve kanıttan yoksun" bulmuş ve tekrar gözden geçirilmek üzere anılan mahkemeye iade etmiştir. Dernek üyelerinin başvurusu üzerine yeni istinaf duruşmasının tarihi 12 Ekim 2001 olarak belirlenmiştir. Duruşma daha sonra ertelenmiş ve 23 Kasım 2001 tarihinde görülmüştür. İstinaf Mahkemesi 25 Ocak 2002 tarihli ve 31 sayılı kararıyla İskeçe Türk Birliği'nin kapatılmasına yönelik kararında ısrar etmiş ve aynı yönde karar vermiştir.

İskeçe Türk Birliği, İstinaf mahkemesinin kararını bu kez Yargıtay nezdinde temyiz etmişlerdir. Temyiz duruşmasının tarihi 10 Ocak 2003 olarak tespit edilmiş, daha sonra ertelenerek 19 Eylül 2003 tarihine dava görülmüştür. 5 Aralık 2003 tarihinde Hakimler Kurulunun üç leyhte iki aleyhte oyuyla temyiz dosyası Yargıtay Genel Kurulu'na havale edilmiş, Genel Kurulun davayı 23 Eylül 2004 tarihinde görüşmüştür. Yargıtay (Arios Pagos) Genel Kurulu İskeçe Türk Birliği'yle ilgili nihai kararını Şubat 2005'te açıklamıştır. Yunanistan'ın en üst yargı makamı olan Yargıtay (Arios Pagos) Genel Kurulu, ne yazık ki İskeçe Türk Birliği'nin kapatılma kararını onaylamış ve İTB'nin talebini reddetmiştir. Çetin Mandacı'nın İTB başkanlığı döneminde alınan bu karar hem İskeçe Türk Birliği yönetimi ve camiasında hem de Batı Trakya Müslüman Türk toplumunda derin bir hayal kırıklığı yaratmıştır.

İskeçe Türk Birliği 22 yıl sonra çıkan nihai karardan sonra iç hukuku tükettikten sonra 2005 yılının Temmuz ayında Dr. Hikmet Cemiloğlu'nun İTB başkanlığı döneminde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurmuştur. Dava AİHM'de 2 yılı aşkın bir süre devam etmiş ve nihayet 2008'in 27 Mart'ında açıklanmıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, İskeçe Türk Birliği'ni oybirliğiyle haklı bulmuştur. 25 yıl, yani çeyrek asır beklenen karar nihayet Srtazburg kentinden, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nden gelmiştir. Bu gelişmeden sonra Yunanistan, karara itiraz etmişse de AİHM'nin kararı değişmemiş ve İskeçe Türk Birliği nihai olarak haklı bulunmuştur. Bunun gelişmeler üzerine İskeçe Türk Birliği, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararına dayanarak, Ozan Ahmetoğlu'nun İTB başkanlığı döneminde derneğin resmiyetinin iadesi ve yıllar önce derneğimiz aleyhine mahkeme tarafından verilen kapatma kararının iptali için İskeçe Asliye Hukuk Mahkemesi'ne başvurmuştur. Başvuru dilekçesi derneğimizin avukatı Orhan Hacıibram tarafından hazırlanmış ve mahkemeye sunulmuştur. Ancak ne yazık ki İskeçe Asliye Hukuk Mahkemesi, Mayıs 2009'da açıkladığı kararıyla İskeçe Türk Birliği'nin talebini, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin açık ve net kararına rağmen kabul etmemiştir. Son gelişme azınlığın tepkisine neden olmuş ve toplumumuzdaki hayal kırıklığının derinleşmesine neden olmuştur. İskeçe Türk Birliği, sözkonusu kararı temyiz etmek amacıyla istinaf mahkemesine götürmüştür. İskeçe Türk Birliği'nin mücadelesi 26.ncı yılında devam etmektedir.

Türk Azınlığın milli kimliğinin inkarı ve azınlığın örgütlenme özgürlüğünün önündeki engeller Yunanistan'da sosyal barışa ve samimi uzlaşı çabalarına sekte vurmaktadır. Azınlık üyeleri milli kimliklerinin inkarını, Yunan toplumu içinde gelişme haklarının ve devletleriyle güçlü ve sağlam güven bağları kurulmasının önündeki en önemli engellerden biri olarak görmektedir.

26 yıldır devam eden İskeçe Türk Birliği davası, hukukun üstünlüğü ve adaletin sağlanmasının olduğu kadar, demokratik değerler, insan hakları, temel özgürlükler ile Avrupa hukukuna ve uluslararası sözleşmelere gerçekten saygı gösterilip gösterilmediğinin sınanacağı önemli bir sınav niteliğini taşımaktadır.

İskeçe Türk Birliği'nin çeyrek asrı aşan hukuk ve demokrasi mücadelesinin önemli olayları ve gelişmeleri aşağıda sıralanmaktadır.

Not: İskeçe Türk Birliği'nin 26 yıllık hukuk mücadelesinin aktarıldığı raporun hazırlanmasında Gündem gazetesinden yararlanılmıştır.